“Việt Nam có đủ khả năng để khôi phục đà phát triển đã bị mất đi do Covid-19 và quản lý những bất ổn liên quan đến các cuộc khủng hoảng phân tầng được mô tả trong Báo cáo phát triển con người (HDR)”, Giáo sư Jonathan Pincus, Chuyên gia kinh tế cao cấp của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), cho biết tại Lễ công bố Báo cáo phát triển con người tại Hà Nội sáng 9/9.
Với chủ đề “Thời đại bất định, cuộc sống bất an: Xây dựng tương lai trong một thế giới đang chuyển đổi” lễ công bố báo cáo của UNDP Việt Nam được tổ chức ngay sau khi UNDP công bố Báo cáo phát triển con người năm 2021-2022 tại trụ sở chính ở New York ngày 8/9.
Chủ đề của báo cáo năm nay là nhiều cuộc khủng hoảng mà thế giới đang phải đối mặt và nỗ lực chung nhằm giảm thiểu tác động đối với sự phát triển của con người. Quá trình phục hồi sau Covid-19 đã bắt đầu, những ảnh hưởng của đại dịch vẫn đang được cảm nhận ở tất cả các khu vực.
Lần đầu tiên trong lịch sử 32 năm, Chỉ số Phát triển Con người (HDI) đã giảm 2 năm liên tiếp trên toàn cầu, chủ yếu do đại dịch. Phát triển con người đã giảm trở lại mức năm 2016, làm đảo ngược tiến độ hướng tới các Mục tiêu Phát triển Bền vững.
Hơn 90% các quốc gia đã ghi nhận mức giảm điểm HDI của họ vào năm 2020 hoặc 2021 và hơn 40% đã giảm trong cả 2 năm, cho thấy cuộc khủng hoảng vẫn đang tác động nặng nề đến nhiều người.
"Vững tay chèo" giữa những cơn sóng bất ổn
Việt Nam đã cố gắng duy trì tăng trưởng kinh tế trong những năm khó khăn nhất của đại dịch. Mặc dù tốc độ tăng trưởng trung bình chậm lại, đồng thời các nhóm và cá nhân dễ bị tổn thương phải trải qua những giai đoạn rất khó khăn, nhưng Việt Nam đã tránh được sự đảo ngược tiến độ phát triển con người.
“Việc triển khai nhanh chóng và phổ cập vắc-xin đã giúp đưa cuộc sống trở lại bình thường và giảm áp lực cho các bệnh viện, trạm y tế và trường học. Chính sách linh hoạt và thích ứng của Chính phủ đã giúp các ngành như du lịch và vận tải có thể phục hồi ấn tượng vào năm 2022”, Giáo sư Jonathan Pincus nhận định.
Giáo sư Johnathan Pincus, Chuyên gia kinh tế cao cấp của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) phát biểu tại buổi lễ.
Giá trị HDI của Việt Nam là 0,703 vào năm 2021 về cơ bản không thay đổi so với năm 2019 (0,704) và Việt Nam đã tăng 2 bậc trong bảng xếp hạng toàn cầu từ 117 trên 189 quốc gia vào năm 2019 lên 115 trên 191 quốc gia vào năm 2021, theo báo cáo của UNDP.
Mặc dù Việt Nam nằm trong nhóm các nước có chỉ số phát triển con người cao, nhưng 115 là vị trí cuối cùng trong nhóm cao, do đó, Việt Nam vẫn mấp mé giữa biên độ “trung bình” và “cao”.
“Vị trí này không an toàn, vì nếu phải chịu một cú sốc, chúng ta vẫn sẽ bị đẩy lại vào nhóm có chỉ số phát triển con người trung bình”, bà Đỗ Lê Thu Ngọc, Trưởng phòng Phát triển bao trùm của UNDP nói và cho rằng, chúng ta không thể tự hài lòng với kết quả của mình mà cần phải tiếp tục làm nhiều hơn nữa.
UNDP cũng lưu ý rằng Việt Nam sẽ gặp phải nhiều thách thức trong thời gian tới, trong đó, biến đổi khí hậu là thách thức lớn nhất, ảnh hưởng nghiêm trọng đến mức độ phát triển con người ở những khu vực dễ bị tổn thương nhất bởi biến đổi khí hậu.
UNDP khuyến nghị Việt Nam tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng, giáo dục, đào tạo và nghiên cứu để nâng cao khả năng chống chịu của quốc gia và năng lực điều chỉnh nhanh chóng và linh hoạt trong bối cảnh toàn cầu đang thay đổi.
Theo UNDP, hệ thống bảo trợ xã hội của Việt Nam cũng cần được hiện đại hóa để giúp mọi người dân có thể ứng phó được với rủi ro kinh tế và thiên tai và duy trì mức sống ngay cả trong thời kỳ khó khăn nhất. Việc số hóa đăng ký và cung cấp trợ giúp xã hội và dựa trên chứng minh nhân dân thay vì nơi cư trú tại địa phương sẽ giúp hệ thống phản ứng công bằng và nhanh chóng hơn trong những thời điểm rủi ro gia tăng.
Báo cáo của UNDP đưa ra lộ trình thoát khỏi sự bất định và hướng tới sự phát triển mới, bền vững và công bằng. Báo cáo đưa ra những khuyến nghị về chính sách, trong đó có 3 mảng chính sách lớn gồm Đầu tư, Bảo hiểm và Sáng tạo, nhằm giảm thiểu tác động của sự bất định và xây dựng năng lực cần thiết để ứng phó với những thách thức mới. Dựa trên những kiến nghị này, các quốc gia có thể thiết kế chính sách phù hợp với tình hình thực tế của mình.
Nguyễn Tuyết – Phương Anh
