Amazon, Google và Microsoft đã dành suốt cả năm qua để đầu tư hàng tỷ USD vào các công ty khởi nghiệp về trí tuệ nhân tạo — đồng thời tính phí cho các công ty non trẻ này một khoản tiền tương tự để sử dụng nền tảng đám mây của họ.
Các thỏa thuận này đang khiến các công ty công nghệ máu mặt trở thành những người “chống lưng” lớn nhất và là người hưởng lợi trực tiếp nhất từ các công ty khởi nghiệp này. Điều đó phản ánh cách một số phần thưởng lớn nhất của sự bùng nổ AI tiếp tục thuộc về những người chơi quyền lực nhất. Vốn hoá của những gã khổng lồ công nghệ có thể tăng vọt nếu các công ty khởi nghiệp thành công. Còn nếu không, họ vẫn sẽ biến một lượng lớn tiền mặt thành doanh thu.
Đối với các công ty khởi nghiệp, các thỏa thuận mang lại cho họ số tiền mặt cần thiết để đào tạo các mô hình AI tiên tiến cũng như quyền truy cập vào sức mạnh tính toán khan hiếm cần thiết để phát triển và triển khai các sản phẩm như ChatGPT.
Sự cộng sinh giữa các công ty khởi nghiệp AI và những gã khổng lồ công nghệ đang loại bỏ các nhà đầu tư mạo hiểm, những người thường hỗ trợ các công ty trẻ. Những nhà đầu tư này hiếm khi chi hàng tỷ USD và thận trọng hơn khi trả những khoản định giá cao đi kèm với các giao dịch lớn.
Vào tháng 9, Amazon đã công bố thỏa thuận đầu tư tới 4 tỷ USD vào Anthropic, đối thủ của OpenAI, công ty sáng tạo ra ChatGPT. Theo những người quen thuộc với vấn đề này, không nằm trong thông báo là một thỏa thuận khác mà gã khổng lồ có trụ sở tại Seattle đã đạt được: Anthropic cam kết chi 4 tỷ USD cho nền tảng đám mây của Amazon, Amazon Web Services, trong 5 năm tới.
Google, công ty đã đầu tư vào Anthropic vào đầu năm nay, gần đây đã đồng ý rót thêm tới 2 tỷ USD vào công ty khởi nghiệp này. Cam kết mới đó được đưa ra vài tháng sau khi công ty khởi nghiệp đồng ý chi hơn 3 tỷ USD cho Google Cloud.
Động thái của 2 công ty kể trên đều theo sau Microsoft, công ty đã đầu tư 13 tỷ USD vào OpenAI. Trong khi đó, OpenAI đang chi hàng tỷ USD vào dịch vụ đám mây của Microsoft.
Những loại thỏa thuận này cho đến nay đã khiến những gã khổng lồ công nghệ trở thành những người ủng hộ lớn nhất cho các công ty khởi nghiệp AI đầy tham vọng và tốn kém này. Chỉ riêng Microsoft, Google và Amazon đã rót gần 20 tỷ USD vào Anthropic và OpenAI, với hơn một nửa số tiền đó sẽ đổ vào trong năm nay. Do chi phí lớn nhất của các công ty khởi nghiệp này là dành cho điện toán đám mây nên phần lớn số tiền đó có thể sẽ quay trở lại với các nhà đầu tư này dưới dạng doanh thu từ dịch vụ đám mây.
Margaret Jennings, người đồng sáng lập công ty khởi nghiệp AI Kindo và là cựu nhân viên OpenAI cho biết: “Đối với các nhà cung cấp dịch vụ đám mây, đó là một bước đột phá. Tiền đầu tư của họ sẽ được hoàn trả và giờ đây họ có quyền truy cập trực tiếp vào cách nhóm nghiên cứu và sản phẩm của các công ty khởi nghiệp này đang xây dựng chiến lược mà họ có thể giúp gây ảnh hưởng và chỉ đạo”.
Kể từ thành công với ChatGPT một năm trước, các công ty khởi nghiệp đã chạy đua để mang lại bước đột phá tiếp theo về AI thế hệ mới, công nghệ cho phép phần mềm trò chuyện như con người. Việc xây dựng công nghệ như vậy đòi hỏi những siêu máy tính được trang bị chip cao cấp và hàng tỷ USD để vận hành chúng - điều mà những gã khổng lồ công nghệ có và gần như không ai khác có được.
Microsoft đã đi tiên phong trong hình thức hợp tác này đối với các công ty khởi nghiệp về AI sáng tạo cách đây 4 năm khi họ đầu tư 1 tỷ USD vào OpenAI. Đổi lại, OpenAI đồng ý đào tạo độc quyền phần mềm của mình trên các máy chủ của mảng kinh doanh đám mây của Microsoft, Azure và phát hành sản phẩm của mình thông qua nền tảng này. Tiếp theo đó, Microsoft vào tháng 1 công bố kế hoạch đầu tư với quy mô lớn hơn nhiều lên tới 10 tỷ USD.
Khi khách hàng đã đăng ký sử dụng ChatGPT và xây dựng các công cụ dựa trên công nghệ cơ bản của họ, Microsoft đã thu được lợi ích. Trong quý gần đây nhất, doanh thu tại Azure đã tăng trưởng mạnh mẽ 29% so với quý cùng kỳ năm trước; Các giám đốc điều hành của Microsoft cho biết 3 điểm phần trăm của mức tăng trưởng đó chỉ đến từ chi tiêu cho AI. Điều đó tương đương với khoảng 400 triệu USD chi tiêu cho AI cho Azure, dựa trên ước tính doanh thu của doanh nghiệp. Các nhà phân tích cho biết phần lớn khoản chi tiêu đó đến từ OpenAI và các sản phẩm được xây dựng trên phần mềm của startup này.
Các nhà đầu tư mạo hiểm cạnh tranh với những gã khổng lồ trên nền tảng đám mây đã ghi nhận tính chất tuần hoàn của các giao dịch này.
Bill Gurley, nhà đầu tư mạo hiểm tại Benchmark, người đã đầu tư sớm vào Uber Technologies cho biết: “Việc tăng doanh thu một cách giả tạo trên bảng cân đối kế toán là một lĩnh vực mà các kiểm toán viên quan tâm. Đó là thứ đáng được xem xét kỹ lưỡng”.
Christopher Armstrong, giáo sư kế toán tại trường kinh doanh của Đại học Stanford, cho biết loại thỏa thuận này được cho phép miễn là nó được thúc đẩy bởi mục đích kinh doanh hợp pháp chứ không chỉ để tăng doanh thu.
Những gã khổng lồ về điện toán đám mây đã thực hiện các khoản đầu tư chiến lược tương tự trong quá khứ nhưng không có khoản đầu tư nào ở quy mô như các giao dịch gần đây.
Giám đốc điều hành tại các công ty công nghệ cho biết các khoản đầu tư và cam kết về điện toán đám mây này được thực hiện bởi các nhóm khác nhau. Họ nói rằng mục tiêu không chỉ là cấp vốn cho một khách hàng chi tiêu lớn mà còn kiếm được lợi nhuận từ khoản đầu tư đó.
Kevin Ichhpurani, phó chủ tịch tại Google Cloud, cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 8: “Các khoản đầu tư phải dựa trên giá trị riêng của chúng”. Ông cho biết các khoản đầu tư và hợp đồng điện toán đám mây của Google là những thỏa thuận riêng biệt.
Các nhà đầu tư tham gia vào các thỏa thuận cho biết, ngoài các thỏa thuận với Anthropic, Google còn đạt được các khoản đầu tư và hợp đồng điện toán đám mây tương tự với một loạt các công ty khởi nghiệp nhỏ hơn.
Thỏa thuận của OpenAI với Microsoft nổi bật ở chỗ đây là thỏa thuận duy nhất đi kèm với tính độc quyền - tất cả chi tiêu trên đám mây của họ đều dành cho Azure. Các công ty khác như Anthropic chạy trên nhiều nhà cung cấp đám mây như AWS và Google.
Google chưa báo cáo mức tăng doanh thu từ dịch vụ đám mây nhờ AI tương tự như Microsoft đã làm. Cổ phiếu của Alphabet, công ty mẹ của Google, đã giảm hơn 10% trong phiên giao dịch tuần trước sau khi công ty báo cáo tốc độ tăng trưởng chậm hơn dự kiến trong lĩnh vực kinh doanh đám mây. Các giám đốc điều hành của Google Cloud đã quảng cáo về mối quan hệ chặt chẽ của đơn vị với các công ty khởi nghiệp AI có giá trị, đặt cược rằng họ sẽ trở thành những khách hàng lớn hơn nữa theo thời gian.
Không ai biết liệu các công ty khởi nghiệp AI lớn hiện nay, hiện đều đang thua lỗ, có trở thành doanh nghiệp trường tồn hay không. Nhưng hiện tại, định giá của họ tiếp tục tăng cao. OpenAI gần đây đã bắt đầu quá trình bán cổ phiếu của nhân viên với mức định giá công ty ở mức hơn 80 tỷ USD - tăng hơn gấp đôi so với thời điểm đầu năm nay.
Mua vào ở mức định giá này là một vấn đề đối với một công ty đầu tư mạo hiểm đang cố gắng kiếm được lợi nhuận lớn. John Somorjai, người đứng đầu các khoản đầu tư cho Salesforce, cho biết đây là một vấn đề nhỏ hơn đối với một công ty công nghệ chủ yếu đang cố gắng hỗ trợ một hệ sinh thái khởi nghiệp.
Salesforce không phải là nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây nhưng là một trong những nhà đầu tư doanh nghiệp tích cực nhất trong lĩnh vực này. Công ty bán phần mềm quản lý quan hệ khách hàng gần đây đã giành được thỏa thuận đầu tư vào Hugging Face, một trang web lưu trữ phần mềm AI, được định giá công ty ở mức 4,5 tỷ USD.
Somorjai cho biết Salesforce đã chiến thắng các lời đề nghị từ nhiều công ty đầu tư mạo hiểm. Anh ấy cho biết Hugging Face đang tìm kiếm một người ủng hộ có thể giúp họ tiếp cận được khách hàng mới. Và Salesforce rất hào hứng trước cơ hội kết nối khách hàng với danh mục phần mềm AI của Hugging Face.
Somorjai nói: “Thật tuyệt vời khi có được khoản lợi nhuận lớn, nhưng đó không phải là lý do khiến chúng tôi đầu tư”.
Theo: WSJ
