Trong thời gian gần đây, việc phát triển các chương trình máy tính phức tạp có thể viết kịch bản và sáng tạo nghệ thuật chỉ trong vài giây đã có những bước nhảy vọt. Sự cường điệu ngày càng tăng xung quanh những dự án mệnh danh là “AI thế hệ mới”đã thúc đẩy sự quan tâm của các nhà đầu tư, tạo ra một điểm sáng hiếm hoi trong bối cảnh lĩnh vực khởi nghiệp bị chi phối bởi sự sụt giảm giá trị và cắt giảm việc làm.
OpenAI, một công ty có trụ sở tại San Francisco với Microsoft là nhà tài trợ lớn nhất, đã phát hành phiên bản mới nhất của phần mềm GPT-3.5 ra công chúng vào tuần trước. Được gọi là ChatGPT, nó có thể trò chuyện với người dùng thông qua văn bản, trả lời các câu hỏi mang tính mơ hồ, thậm chí thừa nhận sai lầm và từ chối các yêu cầu không phù hợp.
Chỉ trong năm ngày, ChatGPT đã vượt mốc 1 triệu người dùng và được ca ngợi bởi tỷ phú Elon Musk, một trong những người đồng sáng lập OpenAI dù ông đã rời hội đồng quản trị công ty vào năm 2018. Ông viết trên Twitter rằng: “ChatGPT tốt đến đáng sợ. Chúng ta không còn xa cái ngày mà AI mạnh đến mức nguy hiểm.”
ChatGPT đang làm điên đảo cộng đồng công nghệ những ngày qua.
Cùng với đó, quyền tự do mày mò một AI mạnh mẽ đến như vậy đã khơi dậy những ý tưởng khởi nghiệp mới cho vô số nhà đầu tư và các doanh nhân.
Ed Stacey, đối tác quản lý của IQ Capital, cho biết: "Bất kỳ tổ chức nào cũng có thể lấy những thứ này và bắt đầu đào tạo chúng, phát triển cùng với chúng và xem những gì chúng có thể tạo ra. Đứng sang một bên và xem nó không còn ý nghĩa gì nữa."
Khi các ví dụ về hình ảnh và văn bản do AI tạo ra tràn ngập trên tài khoản mạng xã hội của các nhà đầu tư ở Thung lũng Silicon, giữa bối cảnh sự cố thị trường tiền điện tử gần đây và việc bắt đầu có nhiều lo ngại về cái gọi là "Web3" (một công nghệ internet phi tập trung được xây dựng trên blockchain), sự quan tâm dần đổ nhiều hơn đến trí tuệ nhân tạo.
“Có một chu kỳ cường điệu hóa rất lớn ở đây”, Colin Treseler, đồng sáng lập của Supernormal, công ty sử dụng AI để tóm tắt các cuộc họp trực tuyến, cho biết. “Sự cường điệu của Web3 đã kết thúc và những người này cần một nơi khác để đi.”
Theo dữ liệu từ PitchBook, đầu tư vốn mạo hiểm vào trí tuệ nhân tạo đã tăng 425% kể từ năm 2020 lên 2,1 tỷ USD trong năm nay, ngay cả khi thị trường công nghệ nói chung đang suy giảm.
Một doanh nhân AI cho biết sau khi thảo luận về khả năng huy động vốn chỉ với ba nhà đầu tư, anh đã nhận được vô số lời đề nghị từ hơn 20 người khác. Nhờ đó, nguồn vốn cần thiết đã được đảm bảo chỉ sau sau một tuần gặp gỡ mọi người “như vũ bão”.
Hai giao dịch nổi bật vào giữa tháng 10 vừa qua cũng đã đánh dấu sự khởi đầu của các đợt cấp vốn điên cuồng nhất, khi chứng kiến các khoản đầu tư được thực hiện bởi những quỹ lớn như Coatue Management và Lightspeed Venture Partners.
Jasper, tự mô tả mình là “người viết quảng cáo AI” cho các nhà tiếp thị, đã huy động được 125 triệu USD với mức định giá 1,5 tỷ USD. Trong khi đó, một trong những công ty đứng sau công cụ xây dựng hình ảnh bằng trí tuệ nhân tạo Stable Diffusion, đã huy động được 101 triệu USD, trong một động thái mà nó đã đạt trạng thái “kỳ lân” - tức là được định giá 1 tỷ USD. Tuần này, một nhà phát triển Stable Diffusion khác là Runway cũng đã huy động được 50 triệu USD.
Khi Cristóbal Valenzuela đồng sáng lập Runway cách đây bốn năm, các nhà đầu tư đã nói với anh rằng: “AI sáng tạo không phải là một dự án tốt”.
“Hồi đó, mọi người nghĩ chúng tôi hơi điên”, anh nói, đồng thời cho biết thêm rằng giờ các nhà đầu tư hiện nói rằng công nghệ này có thể “mang lại sự biến đổi như truyền thông di động 20 năm trước”.
"Một trong những điều đã thay đổi gần đây là chất lượng của các mô hình đã trở nên thực sự tốt. AI sáng tạo không còn là ý tưởng của tương lai nữa, nó đã thực sự ở đây", Valenzuela cho biết thêm.
Các quỹ đầu tư đang đổ tiền vào những dự án AI tiềm năng.
ChatGPT và các hệ thống AI sáng tạo khác của OpenAI như DALL-E, cùng với các công cụ đồ họa đối thủ như Stable Diffusion và Midjourney, là những ví dụ về việc sử dụng các mô hình hình ảnh và ngôn ngữ lớn, đôi khi được gọi là mô hình nền tảng hoặc AI tổng quát, để tạo ra nội dung dựa trên các chuỗi từ hoặc hình ảnh trước đó.
Vào tháng 9 vừa qua, các đối tác của công ty đầu tư mạo hiểm Sequoia Capital đã cùng viết một luận án đầu tư bằng phần mềm GPT-3, nói rằng AI sẽ có thể tạo ra các bản thảo văn bản cuối tốt hơn mức trung bình của con người, hay viết code ở quy mô thương mại hoặc tạo các bản nháp bằng đồ họa cho những trò chơi trong hai năm tới.
“AI sáng tạo đang trên đường trở nên không chỉ nhanh hơn và rẻ hơn, mà trong một số trường hợp còn tốt hơn những gì con người tạo ra bằng tay,” phân tích của Sequoia kết luận.
Công ty đã đầu tư vào Hugging Face vào tháng 5 trước đó trong vòng Series C, định giá công ty khởi nghiệp. Đây là công ty sở hữu mô hình ngôn ngữ lớn Bloom, đã được định giá ở mức 2 tỷ USD.
Theo nghiên cứu của PitchBook, thị trường toàn cầu cho các giải pháp nội dung tăng cường bởi AI sẽ đạt 2,3 tỷ USD trong năm nay và được dự báo sẽ tăng trưởng tổng thể 17% cho đến năm 2025. Nhưng báo cáo cũng nói thêm rằng “công nghệ này có thể không tạo ra doanh thu cao trong thời gian ngắn vì các ngành nghề phản đối các giải pháp AI, trong khi công nghệ vẫn phải trưởng thành thêm”.
Do chi phí cao để chạy các chương trình và lưu trữ lượng dữ liệu khổng lồ mà các chương trình AI học được, các mô hình ngôn ngữ lớn trước đây vốn thường thuộc về những gã khổng lồ công nghệ như Microsoft, Google và Facebook. Nhưng OpenAI đã cung cấp công nghệ của mình thông qua giao diện lập trình ứng dụng, cho phép bất kỳ công ty nào cũng có quyền truy cập vào các tính năng của nó.
OpenAI hiện là cái tên sáng nhất trong lĩnh vực nghiên cứu AI sáng tạo.
Được thành lập vào năm 2015, OpenAI được thành lập với tư cách là một tổ chức phi lợi nhuận được xây dựng dựa trên các nguyên tắc giúp mọi người có thể tiếp cận AI và phát triển công nghệ một cách an toàn. Đây cũng là “đứa con tinh thần” của một số nhà tư tưởng cấp tiến nhất trong thế giới công nghệ, bao gồm cả Elon Musk và Peter Thiel.
Vào năm 2019, nó đã trở thành một doanh nghiệp vì lợi nhuận, ngay sau khi nhận một thỏa thuận trị giá 1 tỷ USD từ Microsoft, bao gồm cả việc sử dụng nền tảng điện toán đám mây Azure của hãng để tiến hành các thử nghiệm. Theo thỏa thuận, Microsoft sẽ có cơ hội đầu tiên thương mại hóa các kết quả ban đầu từ nghiên cứu của OpenAI.
Việc Microsoft tập trung vào OpenAI là một phần trong nỗ lực giành lại lợi thế về AI sau khi đối thủ Google đầu tư mạnh vào việc sử dụng công nghệ này cho tìm kiếm và lời nói, cũng như mua lại công ty AI DeepMind có trụ sở tại London với giá khoảng 400 triệu bảng Anh vào năm 2014.
“Một trong những lợi thế lớn trong lịch sử mà các tập đoàn có được là quyền truy cập vào các tập dữ liệu lớn, điển hình là sự độc quyền”, Stacey của IQ Capital cho biết họ đã có thể sử dụng những bộ dữ liệu này để huấn luyện các mô hình lớn hơn, lớn hơn và lớn hơn nữa.
Theo Sam Altman, giám đốc điều hành của OpenAI, trung bình, chi phí vận hành ChatGPT được ước tính chỉ là vài xu cho mỗi cuộc trò chuyện. Khi được hỏi trên Twitter liệu công cụ này có miễn phí mãi mãi hay không, ông trả lời: “Chúng tôi sẽ phải kiếm tiền từ nó vào một lúc nào đó; và chi phí tính toán của một công cụ như vậy là rất cao.
ChatGPT đã trở nên phổ biến trong những ngày gần đây đến nỗi nền tảng này đã giới hạn số lượng người có thể sử dụng nó. OpenAI đang trong quá trình huy động thêm vốn từ các nhà đầu tư, theo The Information, và CEO Altman đã tweet trong tuần này rằng họ đang tìm cách thuê thêm nhân viên.
Trong khi đó, Bloc Ventures, một công ty đầu tư mạo hiểm công nghệ có trụ sở tại Vương quốc Anh, đã tập trung đầu tư vào các công nghệ cho phép sử dụng điện toán đám mây ở mức độ cao để giảm chi phí và mức tiêu thụ năng lượng của trí tuệ nhân tạo sáng tạo.
David Leftley của Bloc Ventures cho biết: “Chúng ta đang ở trong một thế giới nơi các công ty đang theo đuổi con số không thuần [về khí thải carbon] và sự xa xỉ khi có các chatbot mà chúng ta có thể nói chuyện thông qua AI đang đốt cháy một lỗ hổng xuyên trái đất trong một trung tâm dữ liệu.”
Bằng cách không ngừng học tập, AI sẽ ngày càng mạnh.
Runway, công ty có trụ sở tại New York, thì lại đang thực hiện một cách tiếp cận đầy tham vọng và tốn kém hơn, khi thực hiện cả nghiên cứu AI cơ bản để xây dựng các mô hình và biến nó thành một bộ công cụ cộng tác và tạo hình ảnh. Sản phẩm hiện đã được các công ty bao gồm Publicis, Google và CBS sử dụng.
“Có rất nhiều công ty xây dựng dựa trên các API hiện có [nhưng] món cược lâu dài của chúng tôi là bạn cần sở hữu công nghệ của mình, để cho phép bạn thay đổi nhanh hơn và dễ dàng hơn nếu cần”, đồng sáng lập Runway, ông Valenzuela cho biết.
Ông khẳng định các công ty khởi nghiệp về AI như Runway có thể vượt qua các công ty Big Tech: “Lĩnh vực này đang phát triển cực kỳ nhanh. Tốc độ học tập thực sự quan trọng. Đó là cách bạn thích nghi và cách bạn thay đổi.”
Bằng cách cung cấp ChatGPT cho công chúng, OpenAI có thể thu thập thêm dữ liệu để đào tạo các mô hình ngôn ngữ lớn của mình và tự khắc phục lỗi của mình.
Đơn cử, một hạn chế đáng kể của công nghệ và các công cụ AI tương tự, được gọi là "ảo giác", trong đó chương trình đưa ra một câu trả lời thuyết phục nhưng thực tế không chính xác và phải vật lộn với các phép toán đơn giản. Một ví dụ được đăng lên Twitter cho biết ChatGPT đã tuyên bố sai lầm rằng hai chính trị gia Angela Merkel và Gerhard Schröder thuộc cùng một đảng phải chính trị.
“Khả năng lan truyền thông tin sai lệch là rất lớn”, Carissa Véliz, phó giáo sư tại viện đạo đức và AI của Đại học Oxford cho biết. “Nếu bạn yêu cầu nó tạo ra một thuyết âm mưu về Covid, nó có thể tạo ra một câu chuyện thực sự thuyết phục.”
Bản thân OpenAI cũng thừa nhận rằng GPT “đôi khi viết ra những câu trả lời nghe có vẻ hợp lý nhưng không chính xác hoặc vô nghĩa”. Điều này khiến nhiều người cho rằng công nghệ này cần có sự can thiệp của con người trước khi được nhúng vào các doanh nghiệp.
“Có rất nhiều câu hỏi xung quanh mức độ khả thi về mặt thương mại của các mô hình và khả năng này”, Lisa Weaver-Lambert, trưởng nhóm cổ phần tư nhân, dữ liệu và AI tại Microsoft, chia sẻ. Bà cho rằng AI về tổng quát vẫn đang trong “giai đoạn thử nghiệm”.
Chuyên gia này nói thêm: “Nếu muốn đầu tư vào không gian này, tôi sẽ suy nghĩ thấu đáo, đâu là những vấn đề kinh doanh cụ thể thực sự tồn tại mà mọi người đang giải quyết và liệu AI có thể đưa ra một phương pháp nhanh hơn, rẻ hơn để đạt được điều tương tự?”
Tham khảo Financial Times, Sina