Tái hiện cuộc chiến đấu ở Điện Biên Phủ qua tài liệu lưu trữ

Ngày 5/4, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Bộ Nội vụ) tổ chức buổi thông báo về khối tài liệu lưu trữ liên quan đến chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ và Hội nghị Giơ-ne-vơ năm 1954.

Đây là hoạt động thiết thực hướng đến kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954 - 07/5/2024) và 70 năm ngày ký Hiệp định Giơ-ne-vơ về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam. 

Thông tin tại sự kiện, bà Trần Việt Hoa – Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III cho biết, trong số tài liệu bảo quản tại Trung tâm, khối tài liệu về chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ và Hội nghị Giơ-ne-vơ năm 1954 là một trong những khối tài liệu phản ánh một phần lát cắt của lịch sử dân tộc vẻ vang, hào hùng giữa thế kỷ XX.

Bà Trần Việt Hoa – Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III.

Tài liệu về các sự kiện được hình thành trong quá trình của các cơ quan tổ chức nhà nước thuộc các phông: Phủ Thủ tướng, Quốc hội, Bộ Lao động, Bộ Nội vụ, Ủy ban Kháng chiến Hành chính Liên khu III, Ủy ban Hành chính Khu tự trị Tây Bắc, Ủy ban Kháng chiến Hành chính khu Tả Ngạn, Nha Giao thông, Tài liệu ảnh thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1946-1954), tài liệu ảnh phông Bộ Ngoại giao…; tài liệu, tư liệu, sách, báo có nguồn gốc cá nhân thuộc các phông: Đặng Thai Mai; Đại tá Đại sứ Hà Văn Lâu…

Bên cạnh đó, tại Trung tâm còn tiếp nhận khối tài liệu từ Lưu trữ quốc gia Pháp, Lưu trữ Liên bang Nga…

Về nội dung, khối tài liệu tái hiện về hoàn cảnh lịch sử, quá trình chỉ đạo, sự chuẩn bị chiến dịch; Diễn biến và kết quả, ý nghĩa của chiến dịch; quá trình quân dân cả nước phối hợp cùng chiến trường Điện Biên Phủ; dư luận và tình cảm bạn bè quốc tế về chiến dịch; công tác hậu cần chiến dịch; chính sách của Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa với các thương bệnh binh và với các hàng binh.

Các tài liệu phản ánh tinh thần lạc quan chiến đấu và phục vụ chiến đấu của quân và dân ta trong chiến dịch…phản ánh về sự lãnh đạo tài tình, những quyết sách, chiến lược nhạy bén của Đảng và của Chính phủ và Quân đội nhân dân Việt Nam, về sức mạnh đoàn kết, đồng lòng của toàn dân, toàn quân quyết tâm chiến thắng trong đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc; về vai trò của Đại tướng Võ Nguyên Giáp – Tổng Chỉ huy chiến dịch…

Một số tài liệu nguyên gốc liên quan đến chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ và Hội nghị Giơ-ne-vơ năm 1954 được trưng bày tại sự kiện. 

Đối với các tài liệu lưu trữ về Hội nghị Giơ-ne-vơ về lập lại hòa bình ở Đông Dương năm 1954, gồm những tài liệu, hình ảnh về hoàn cảnh lịch sử, diễn biến, kết quả Hội nghị Giơ-ne-vơ, tác động và quá trình thực thi hiệp định; dư luận thế giới đối với Hội nghị Giơ-ne-vơ… đặc biệt nhiều bản tuyên bố về lập trường, quan điểm của các bên tham gia Hội nghị, về sự ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với Việt Nam…phản ánh một cách sinh động về diễn biến của Hội nghị Giơ-ne-vơ…

“Tài liệu, tư liệu, hình ảnh về chiến dịch Điện Biên Phủ và về Hội nghị Giơ-ne-vơ bảo quản tại Trung tâm là minh chứng hết sức quan trọng góp phần phục vụ nghiên cứu khoa học về các sự kiện lịch sử, về quân sự, ngoại giao... và về lịch dân tộc Việt Nam, đồng thời có giá trị ý nghĩa to lớn góp phần thiết thực vào việc nghiên cứu, giáo dục truyền thống yêu nước, đoàn kết đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc của nhân dân ta”, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III nhấn mạnh.

Một số công trình sách được xây dựng từ việc chỉnh lý, sắp xếp các tài liệu lưu trữ. 

Đại diện cơ quan lưu trữ cũng cho biết, để phát huy giá trị, các tài liệu này đã được chỉnh lý, sắp xếp khoa học và được bảo quản an toàn và phục vụ các nhu cầu khai thác của đông đảo công chúng. Trong thời gian qua, những khối tài liệu này đã được Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước tổ chức phát huy giá trị dưới nhiều hình thức: viết bài, trưng bày, triển lãm, xuất bản sách, xây dựng phim...

“Trong thời gian tới, Trung tâm mong muốn tiếp tục được phối hợp với các cơ quan, tổ chức để quảng bá những khối tài liệu có giá trị, đồng thời được sưu tầm, bổ sung các tài liệu, hình ảnh về những sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước, góp phần lưu giữ và giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ mai sau”, bà Trần Việt Hoa đánh giá.

Một số bức tranh về Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong lần về thăm lại Điện Biên Phủ. 

Đánh giá cao giá trị về mặt lịch sử và khoa học của khối tài liệu này, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc - Phó Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam khẳng định tài liệu lưu trữ là không gian chứa đựng những thông tin phong phú, có độ tin cậy cao, phản ánh một cách toàn diện, trung thực mọi mặt những gì đã xảy ra cách đây 70 năm tại Điện Biên Phủ. Đây là nguồn sử liệu quan trọng để tái hiện cuộc chiến đấu anh dũng của quân và dân ta trong suốt 56 ngày đêm, góp phần tô đậm ý nghĩa mang tính thời đại của chiến thắng Điện Biên Phủ.

Theo chuyên gia này, điều đặc biệt của khối tài liệu này là xuất xứ đa dạng, từ nhiều nguồn khác nhau trong đó bao gồm của cả đối phương – Pháp, Nga, Trung Quốc,... phản ảnh góc nhìn từ nhiều khía cạnh khác nhau.