Nhu cầu băng tần cho các công nghệ di động mới tiên tiến hơn đang ngày càng tăng cao và buộc phải sớm giải phóng nguồn tài nguyên băng tần đang bị các công nghệ lỗi thời chiếm dụng.
Nhiều quốc gia lên kế hoạch tắt sóng 3G
Trong khi Việt Nam đang vào giai đoạn cuối nỗ lực để tắt sóng di động 2G thì nhiều nước trên thế giới đang nối tiếp nhau tắt sóng 3G.
Tháng 7-2023, Singapore thông báo các nhà mạng di động bắt đầu vào giai đoạn cuối để sẽ tắt sóng 3G từ ngày 31-7-2024. Cơ quan Phát triển Truyền thông Infocomm (IMDA) thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông Singapore cho biết trước thời hạn tắt sóng 3G, các nhà mạng được cho 1 năm để tiến hành chuyển đổi các thuê bao 3G lên 4G và 5G. Sau 20 năm triển khai ở Singapore, mạng 3G của 3 nhà mạng di động M1, Singtel và StarHub hiện nay chỉ còn khoảng 1% thuê bao sử dụng. Các nhà mạng này sẽ phải chủ động tắt 3G sớm cho dù các giấy phép sử dụng mạng 3G của họ mãi tới năm 2033 mới hết hạn.
Cách làm của Singapore là lấy thuê bao làm trung tâm, bảo đảm để họ "lên đời" 4G/5G. Cụ thể, thuê bao 3G được lên 4G/5G miễn phí với những gói cước có chi phí ngang bằng hay thậm chí ưu đãi hơn. Nhiều mẫu mã điện thoại 4G/5G cũng được giới thiệu phù hợp với mọi đối tượng. Kể từ ngày 1-2-2024, các nhà bán lẻ di động sẽ không được phép bán các điện thoại 3G hay các điện thoại 4G "lai" (chỉ có dữ liệu 4G, nhưng vẫn yêu cầu kết nối 3G để gọi thoại).
Theo trang Mobile World Live, ở Nhật Bản, SoftBank Corp có kế hoạch tắt 3G vào tháng 1-2024 và NTT Docomo sẽ tắt vào đầu năm 2026. Nhà mạng Spark New Zealand có kế hoạch hoàn tất việc tắt 3G vào cuối năm 2025.
Theo trang TeleGeography, tính đến cuối năm 2022, thế giới có 10 nước đã tắt tất cả dịch vụ 2G. Trong đó, mạng 2G cuối cùng tại Hàn Quốc là LG Uplus đã đóng vào ngày 1-7-2021. Theo cơ sở dữ liệu GlobalComms Database, hiện có 89 nước có số thuê bao 2G còn dưới 10% tổng thuê bao. Dự báo vào năm 2028, có 172 nước sẽ có ít nhất 90% tổng số thuê bao dùng các mạng 3G/4G/5G. Riêng đối với mạng 3G, Đài Loan (Trung Quốc) là thị trường đầu tiên trên thế giới tắt sóng 3G vào cuối năm 2018. Tiếp theo đó là Cộng hòa Czech (11-2021), Đức (12-2021), Malaysia (3-2022). Đan Mạch, Slovakia, Hy Lạp, Hungary và Thụy Điển sẽ tắt mạng 3G trong năm 2023. Ở Mỹ, 3 nhà mạng lớn đã tắt sóng 3G. Đầu tiên là mạng AT&T vào đầu năm 2017, T-Mobile giữa năm 2022 và Verizon cuối năm 2022.
Tháng 9-2024, Việt Nam sẽ dừng công nghệ 2G Ảnh: Hoàng Triều
Cần xã hội chung tay
Việt Nam đang trong giai đoạn cuối để tắt sóng 2G, sau đó là 3G.
Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT) đã đặt mục tiêu giảm số thuê bao 2G còn dưới 5% vào cuối năm 2023 và cũng đã đưa ra hạn cuối cho việc dừng công nghệ 2G tại Việt Nam là tháng 9-2024.
Tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 9-2023 của Bộ TT-TT, Thứ trưởng Phạm Đức Long khẳng định: "Bộ sẽ có giải pháp xử lý để bảo đảm đến thời điểm tháng 9-2024 khi giấy phép tần số cấp cho mạng 2G hết hạn thì sẽ không còn máy 2G. Mục tiêu của việc này nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, đưa hoạt động của người dân lên môi trường số".
Ngay từ năm 2020, Bộ TT-TT đã ban hành Thông tư 43/2020/TT-BTTTT, trong đó quy định tất cả điện thoại di động được sản xuất trong nước hoặc nhập khẩu vào Việt Nam từ tháng 7-2021 phải tích hợp công nghệ 4G. Thực tế trên thị trường vẫn có những loại smartphone danh nghĩa là 4G nhưng chỉ hỗ trợ kết nối dữ liệu 4G, còn thoại thì vẫn là 3G.
Sau bước thử nghiệm vào năm 2020, Viettel đã tắt sóng 3G trên diện rộng trong năm 2022 (với quy mô lên tới 35.000 trạm BTS) để tập trung phát triển 4G và 5G. Công cuộc tắt sóng 2G và 3G cần huy động được sự chung tay xã hội hóa. Các nhà mạng, các hệ thống kinh doanh điện thoại, các hãng điện thoại có thể tham gia hợp tác với nhau để cung cấp các gói cước, các mẫu smartphone 4G với chi phí phù hợp cho các thuê bao lên đời từ 2G/3G.
Tốc độ 4G tăng thêm 25%
Do mạng 4G cũng phải dùng băng tần 1800MHz và 2100MHz nên phải chia sẻ từ mạng 2G và 4G. Hậu quả là chưa thể tối ưu mạng 4G, chất lượng không đúng chuẩn. Theo giới chuyên môn, tắt sóng 2G, tốc độ mạng của 4G có thể tăng thêm 25% so với hiện tại. Tình hình sẽ càng tốt hơn nữa nếu như mạng 4G được sử dụng toàn bộ băng tần 2100MHz hiện phải chia sẻ với 3G.