Ảnh minh họa: Shutterstock
Cuối thế kỷ XIX, những người luôn muốn tìm giải pháp cho quy trình tài chính thủ công rườm rà đã phát triển máy móc để có thể quản lý tài chính. Máy móc về bản chất mang tính cơ học và thường được thiết kế cho một nhiệm vụ cụ thể, nhưng cho phép hoàn thành nhiệm vụ hiệu quả hơn và nhanh hơn. Ví dụ, máy tính tiền cơ học được phát minh vào năm 1879 đã ghi lại số lượng và giá trị doanh số bán hàng của một doanh nghiệp để ngăn chặn bất kỳ nhân viên nào biển thủ quỹ. Sau này với sự ra đời của máy tính, nhiệm vụ tài chính đã trải qua sự thay đổi lớn.
Máy tính có khả năng thực hiện nhiều tác vụ trên một máy; được lập trình để giao dịch có thể tùy chỉnh cho phù hợp với bất kỳ nhu cầu cụ thể nào. Lưu trữ hồ sơ trên máy tính rất nhỏ gọn và cũng có thể lưu giữ các bản sao với mục đích dự phòng. Các máy tính được kết nối mạng cho phép lưu các bản ghi chép từ nhiều nơi vào một nơi tập trung. Chúng cũng cho phép phân tích các báo cáo tài chính. Các phần mềm khác đã phát triển từ một bảng tính Excel đơn giản (hoặc phức tạp) đến các chương trình kế toán và giờ đây đã tạo ra AI (Trí tuệ nhân tạo). Việc chuyển đổi từ lưu trữ hồ sơ thủ công (hoặc máy móc) sang máy tính đã giúp toàn bộ quy trình không chỉ tự động hóa mà còn minh bạch, và bất kỳ sự khác thường nào cũng có thể được phát hiện nhanh hơn và thậm chí ở giai đoạn đầu. Phần mềm tinh vi được sử dụng để thực hiện phân tích sâu và dự báo kết quả trong tương lai.
Lợi ích tiềm năng của Fintech
Việc sử dụng công nghệ như máy tính, máy chủ, thiết bị mạng, điện thoại thông minh, v.v. để quản lý các dịch vụ tài chính đã trở thành cái mà chúng ta gọi là Fintech (công nghệ tài chính/tài chính số) – viết tắt tiếng Anh của 3 chữ cái đầu tiên của hai từ Tài chính và Công nghệ). AI, blockchain, điện toán đám mây và dữ liệu lớn được coi là “ABCD” (bốn lĩnh vực chính) của Fintech. Việc sử dụng điện thoại thông minh cho dịch vụ ngân hàng di động, đầu tư, vay mượn và tiền điện tử là những ví dụ về công nghệ được thiết kế để giúp công chúng tiếp cận các dịch vụ tài chính dễ dàng hơn. Các công ty Fintech bao gồm cả các công ty khởi nghiệp và các tổ chức tài chính lâu đời cũng như các công ty công nghệ đang cố gắng thay thế hoặc tăng cường sử dụng các dịch vụ tài chính do các công ty tài chính hiện có cung cấp. Fintech đã được sử dụng để tự động hóa đầu tư (tạo các quy tắc trên phần mềm nhằm tìm ra giải pháp tốt nhất để đầu tư tiền trong thời gian thực), bảo hiểm, giao dịch (cập nhật thông tin theo thời gian thực tính bằng micro giây cho phép thực hiện giao dịch ở mức độ chưa từng có, vốn không thể thực hiện được nếu không sử dụng công nghệ), dịch vụ ngân hàng (Fintech đã cho phép thực hiện nhiều giao dịch ngân hàng mà không cần đến ngân hàng, chỉ cần sử dụng ứng dụng ngân hàng di động của họ hoặc thông qua trình duyệt với mức độ bảo mật hợp lý) và quản lý rủi ro (đặt ra ngưỡng để không cho phép giao dịch vượt quá giới hạn nhằm tránh những kết quả không thể đoán trước). Đây chỉ là một vài trong số nhiều lợi ích tiềm năng của việc sử dụng công nghệ cho các dịch vụ tài chính.
Ngành công nghiệp Fintech hiện đang phát triển với tốc độ rất nhanh và điều đó đã đóng góp đáng kể vào GDP của các nền kinh tế lớn. Các công ty Fintech nhận được nhiều ưu ái hơn từ các nhà đầu tư nếu tiềm năng dịch vụ của công ty có vẻ hứa hẹn. Fintech là cuộc cách mạng tài chính của thế giới hiện đại. Nó cạnh tranh với các dịch vụ tài chính theo phương thức truyền thống đang dần dần bị thay thế bởi các phương thức hiện đại được triển khai bởi các dịch vụ Fintech. Các dịch vụ Fintech đã cho phép có dữ liệu theo thời gian thực, điều này tiếp tục cho phép cung cấp các dịch vụ tài chính trong thời gian thực, dẫn đến quay vòng nhanh hơn, điều này thường rất tốt cho doanh nghiệp.
“Gót chân Achilles” của Fintech
Tuy nhiên, với sự ra đời của máy tính sử dụng cho các dịch vụ tài chính đã tạo ra “gót chân Achilles” của chính nó. Virus là vấn đề phổ biến nhất (làm xáo trộn và gián đoạn hoạt động tài chính) mà hầu hết chúng ta phải đối mặt. Chúng có xu hướng xóa các bản lưu trữ dữ liệu hoặc thậm chí khiến toàn bộ hệ thống (máy tính/máy chủ) ngừng hoạt động. Phần cứng máy tính trước đó không đáng tin cậy lắm, đặc biệt là ổ cứng lưu trữ tất cả dữ liệu. Vì vậy, nếu xảy ra lỗi ổ cứng, điều đó thường có nghĩa là mất dữ liệu. Tất nhiên, sao lưu dữ liệu trở thành câu thần chú để giữ cho dữ liệu không bị mất, vì vậy các phần cứng chuyên dụng đã ra đời. Phần mềm diệt virus đã xuất hiện để giải cứu hệ thống khỏi virus. Nhiều bản sao dữ liệu đảm bảo công việc không bị ngừng trệ khi máy tính bị trục trặc. Khi điện thoại thông minh trở nên phổ biến hơn, điều đó cũng có nghĩa là tiền có thể được mang theo dưới dạng điện tử thay vì tiền giấy hoặc tiền xu. Việc thực hiện các giao dịch tài chính trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn với nhiều tiện ích hơn.
Song song với đó, hành vi trộm cắp dữ liệu cũng xuất hiện vì dữ liệu dễ dàng được sao chép và gửi đi hơn. Luật bảo mật dữ liệu đã ra đời để bảo vệ chống gian lận tài chính. Thẻ tín dụng giúp chi tiêu trở nên dễ dàng và linh hoạt hơn cũng có nghĩa là chúng trở thành mục tiêu chính để đánh cắp dữ liệu. Do đó, các công ty đã tích hợp nhiều bước bảo mật hơn vào thẻ (hoặc mã thông báo) để ngăn chặn hành vi trộm cắp tài chính. Máy ATM là một nguồn đánh cắp dữ liệu khác. Trong những năm qua, các ngân hàng đã củng cố hệ thống của họ để làm cho chúng trở nên an toàn hơn mà không gây khó khăn cho người tiêu dùng khi sử dụng. Việc “quyền lực tài chính” nằm trong tay công chúng cũngcó nghĩa là giờ đây những người bình thường trở thành mục tiêu lớn hơn của hành vi trộm cắp tài chính vì họ dễ dàng trở thành mục tiêu kỹ thuật-xã hội hơn. Vì vậy, giáo dục công chúng trở thành một công cụ thiết yếu để bảo vệ chống lại những gian lận như vậy.
Rủi ro liên quan đến công nghệ, đặc biệt khi công nghệ mới xuất hiện trên thị trường hoặc đã được thử nghiệm phù hợp, chẳng hạn như blockchain - đây vẫn là công nghệ đang được nghiên cứu và phát triển, và rất nhiều nỗ lực đang được thực hiện để hiểu cách công nghệ này có thể mang lại lợi ích như thế nào cho thị trường Fintech. Hiện tại, công nghệ blockchain gây một số thiệt hại như tiêu thụ điện năng không phù hợp với nỗ lực hạn chế biến đổi khí hậu. Blockchain cũng đã chứng kiến rất nhiều hành vi trộm cắp và đầu cơ trong việc định giá, nhưng với thời gian để công nghệ này (hoặc công nghệ khác) hoàn thiện hơn nữa, chúng ta sẽ có thể thấy một phiên bản cải tiến hơn nhiều.
Xu thế tất yếu của ngành tài chính hiện đại
Các chính phủ đang thành lập các cơ quan quản lý các nhà cung cấp dịch vụ Fintech để ban hành các chỉ thị và hướng dẫn nhằm quản lý hoạt động, phát triển và đổi mới của các công ty Fintech. Khi lĩnh vực Fintech phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây, các chính phủ đã đưa ra nhiều khung pháp lý để duy trì sự ổn định tài chính, thúc đẩy đổi mới và bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng. Các khuôn khổ này nhằm mục đích tạo ra một thị trường duy nhất cho các dịch vụ Fintech, đồng thời giải quyết các rủi ro và thách thức mới nổi liên quan các Fintech mới.
Bất chấp những thách thức mà các công ty Fintech phải đối mặt, Fintech vẫn tồn tại và cung cấp các dịch vụ rất cần thiết cho tương lai gần. Cùng với các dịch vụ tài chính truyền thống, dịch vụ Fintech là một phần không thể thiếu của dịch vụ tài chính. Công nghệ Fintech đã giúp cuộc sống của chúng ta trở nên dễ dàng hơn bằng cách đưa các dịch vụ tài chính đến tận tay người tiêu dùng, giúp họ có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn nhiều khi có thêm thông tin từ nhiều nguồn. Các ngân hàng đã được hưởng lợi từ điều này khi họ có cơ hội cung cấp các giải pháp phù hợp cho khách hàng và họ cũng cung cấp các dịch vụ tốt hơn nhiều nhờ công nghệ giúp cắt giảm chi phí so với các dịch vụ truyền thống. Thương mại điện tử/mua sắm trực tuyến đã đưa người bán và người mua lại gần nhau hơn bất kể vị trí địa lý của họ. AI cung cấp các phân tích chuyên sâu về các dịch vụ tài chính để giúp đưa ra quyết định tốt hơn bằng cách sử dụng dữ liệu lớn. Cần có thêm nghiên cứu và phát triển để cải thiện các dịch vụ hiện tại và tạo ra công nghệ mới và tiên tiến hơn để nâng cao hơn nữa trải nghiệm liên quan đến các dịch vụ tài chính. Cần có các khuôn khổ phù hợp để đạt được sự cân bằng giữa tính thuận tiện và tính bảo mật của các dịch vụ tài chính sử dụng các công nghệ tiên tiến.